Ongeveer zes op de tien werknemers en iets meer dan zeven op de tien zelfstandige ondernemers van veertig jaar of ouder, vinden het haalbaar om hun huidige job tot het pensioen verder te zetten. Bij de zelfstandige ondernemers is dat aandeel over het laatste decennium vrij stabiel gebleven. Bij de werknemers is dat na 2010 vrij sterk gedaald.
Vooral in onderwijs en horeca moeilijk om door te werken tot aan het pensioen
In de werkbaarheidsenquête van de Stichting Innovatie & Arbeid wordt sinds 2007 gepeild naar de haalbaarheid om tot het pensioen door te werken. De vraag die gesteld wordt is “Denkt u in staat te zijn om uw huidige job voort te zetten tot uw pensioen?” Respondenten die een negatief antwoord geven krijgen als bijkomende vraag “Zou aangepast werk (lichter werk, deeltijds werk…) u wel in staat stellen tot uw pensioen te werken”?
Bij de werknemers (40+) is het aandeel dat positief reageert tussen 2010 en 2016 gedaald van 71,5% tot 59,6% (figuur 1). Dat betekent dat vandaag ongeveer één op de vier werknemers (40+) het doorwerken tot het pensioen als een onhaalbare kaart inschat. Wel nuanceert de overgrote meerderheid van deze groep het negatief antwoord, met de verduidelijking dat een aanpassing van het werk (minder belastend werk, deeltijds werk…) soelaas zou kunnen bieden om toch tot de pensioenleeftijd te kunnen werken. Van alle werknemers (40+) stelt 36,2% dat doorwerken wel mogelijk zou zijn indien het werk aangepast wordt.
Bij de zelfstandige ondernemers (40+) is het aandeel dat positief antwoordt (iets meer dan 70%) vrij stabiel gebleven over de laatste tien jaar. Verder zien we een gelijkaardig beeld waarbij een grote meerderheid van de ‘nee-antwoorders’ aangeven dat aanpassing van het werk het toch wel haalbaar zou maken om door te werken. Van alle zelfstandige ondernemers (40+) geeft een kwart aan dat het haalbaar is om door te werken indien de werksituatie aangepast kan worden.
Bij de openbare diensten vinden we het hoogste percentage (71%) werknemers (40+) dat aangeeft te kunnen doorwerken tot het pensioen. De laagste percentages treffen we aan in de onderwijssector (49,2%) en de horeca (51,2%).
Bij de zelfstandige ondernemers is het vooral bij de vrije beroepen en intellectuele beroepen (raadgevers, makelaars, consultants, ICT,…) dat positief gereageerd wordt. Respectievelijk 81,2% en 77% geeft er aan dat het haalbaar is om tot het pensioen door te werken. In de horeca daarentegen denkt slechts iets meer dan de helft (56,6%) van de zelfstandige ondernemers te kunnen doorwerken tot het pensioen.
Aandeel werkenden (40+) dat het haalbaar acht om tot het pensioen door te werken in de huidige job, 2007-2016.
Bron: Vlaamse Werkbaarheidsmonitor 2007-2016
Doorwerken en werkbaar werk
Een werkbare job (geen problematische werkstress, werk en privé zijn in balans, motiverend werk, werk waar je bijleert) draagt er sterk toe bij dat veertigplussers ‘doorwerken tot de pensioenleeftijd’ als een haalbare kaart inschatten. Van de werknemers met een werkbare job blijkt bijna acht op de tien (78,7%) ‘doorwerken tot het pensioen in de huidige job’ als een haalbare opdracht in te schatten (figuur 2). Dat aandeel neemt systematisch af naarmate de werknemers met meer werkbaarheidsknelpunten geconfronteerd worden: van 53,4% bij één werkbaarheidsknelpunt, over 31,8% bij twee knelpunten, tot 17,7% bij drie of vier werkbaarheidsknelpunten.
Bij de zelfstandige ondernemers zien we een parallel beeld. Bijna negen op tien (87,6%) ondernemers die een werkbare job hebben, zien het haalbaar om tot het pensioen door te werken. Naarmate het aantal werkbaarheidsknelpunten toeneemt, daalt dat percentage stelselmatig. Bij zelfstandige ondernemers die met drie of vier werkbaarheidsknelpunten geconfronteerd worden, bedraagt het aandeel dat het doorwerken haalbaar acht, slechts 32,3%.
Werkbaarheidssituatie en aandeel werkenden (40+) dat het haalbaar acht om tot het pensioen door te werken in de huidige job, 2016.
Bron: Vlaamse Werkbaarheidsmonitor 2007-2016