Grensoverschrijdend gedrag op het werk

Analyse bij werknemers op basis van de Vlaamse werkbaarheidsmonitor 2004-2016

500.000 werknemers geconfronteerd met grensoverschrijdend gedrag op het werk

Grensoverschrijdend gedrag op het werk komt vrij vaak voor bij werknemers in Vlaanderen. 500.000 werknemers geven aan dat ze in de loop van het voorbije jaar het slachtoffer werden van één of meerdere vormen van grensoverschrijdend gedrag. Het kan gaan om lichamelijk geweld, ongewenst seksueel gedrag, pestgedrag of intimidatie/bedreiging. Vrouwen worden vaker dan mannen het slachtoffer van grensoverschrijdend gedrag op het werk en bij zorgmedewerkers is het risico erg groot. Dat blijkt uit de cijfers van de ‘werkbaarheidsmeting 2016’ van de Stichting Innovatie & Arbeid.

Vrouwen vaker slachtoffer van ongewenst seksueel gedrag en lichamelijk geweld

Ongeveer één op de vijf (21,6%) van de werknemers in Vlaanderen geeft in 2016 aan dat ze in de afgelopen 12 maand het slachtoffer werden van één of meerdere vormen van grensoverschrijdend gedrag op het werk. Dat zijn ongeveer een half miljoen werknemers per jaar. Intimidatie of bedreiging komt het meest voor (15,9% of ongeveer 369.000 werknemers), gevolgd door pestgedrag (9,1% of 210.000 werknemers), lichamelijk geweld (5,1% of 115.000 werknemers) en ongewenst seksueel gedrag (2,4% of 58.000) werknemers.



Meer vrouwen dan mannen rapporteren dat ze het slachtoffer werden van grensoverschrijdend gedrag op het werk. Bijna een kwart (24%) van de vrouwelijke werknemers kreeg te maken met (één of meerdere vormen van) grensoverschrijdend gedrag op het werk, bij de mannelijke werknemers was dat 18,7%. Het verschil is het grootst voor ongewenst seksueel gedrag waarbij 3,9% van de vrouwen en 0,6% van de mannen het slachtoffer werden. Maar ook bijna dubbel zoveel vrouwen als mannen kreeg te maken met lichamelijk geweld (6,2% versus 3,6%). Voor pestgedrag en intimidatie of bedreiging zijn de verschillen beperkter. 9,4% van de vrouwen en 8,6% van de mannen werd slachtoffer van pestgedrag en bij intimidatie of bedreiging gaat het om respectievelijk 16,6% en 15,1%.

% werknemers dat slachtoffer werd van grensoverschrijdend gedrag naar geslacht, 2016

grensoverschrijdend%20gedrag.png

Bron: Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2016

Zorgmedewerkers blijken een kwetsbare groep te zijn voor agressie op de werkvloer. Van alle zorgmedewerkers werd bijna vier op de tien (39,3%) het slachtoffer van één of meerdere vormen van grensoverschrijdend gedrag op het werk. Bij de onderwijskrachten was dat ongeveer één op de vier (24,3%) en bij de andere werknemers iets minder dan twee op de tien. Vooral voor de confrontatie met lichamelijk geweld en seksueel ongewenst gedrag is er een groot verschil tussen werknemers met een zorgfunctie en andere werknemers. Bij de zorgmedewerkers werd 21,7% slachtoffer van lichamelijk geweld op het werk, bij de leerkrachten was dat 6,7% en bij de andere werknemers minder dan 3%. 8,7% van de zorgmedewerkers rapporteert slachtoffer geweest te zijn van ongewenst seksueel gedrag terwijl dat bij de andere beroepsgroepen minder dan 2,5% is.

% werknemers dat slachtoffer werd van grensoverschrijdend gedrag naar beroepsgroep, 2016

grensoverschrijdend%20gedrag%202.png

Bron: Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2016

Enkele andere opmerkelijke gegevens:

  • Het aandeel dat slachtoffer werd van grensoverschrijdend gedrag is hoger bij alleenstaanden met kinderen (26,7%) dan bij andere gezinstypes (samenwonenden en alleenstaanden zonder kinderen). De grote meerderheid van de alleenstaande werknemers met kinderen zijn vrouw.
  • Bij kleine ondernemingen ligt het aandeel slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag lager (14,7%) dan bij middelgrote of grote ondernemingen (22 à 23%).
  • De kans op de confrontatie met grensoverschrijdend gedrag is het grootst in sectoren waar contactuele taakeisen (bij omgang met patiënten, leerlingen etc.) erg belangrijk zijn. Zo zien we dat in de sectoren ‘jeugdbijstand, gehandicaptenzorg, welzijnswerk’, ‘rusthuizen’ en ‘politie/defensie’ respectievelijk 43,6%, 41,4% en 41,2% het slachtoffer werd van grensoverschrijdend gedrag. Dat is een dubbel zo hoog aandeel als gemiddeld in Vlaanderen. Ook in de ziekenhuizen wordt met 35,4% een zeer hoog percentage opgetekend.
  • De confrontatie met grensoverschrijdend gedrag heeft een belangrijke impact op het welzijn en de gezondheid van de werknemer. Bij de slachtoffers zien we dat ze een hoger risico lopen om met werkstressklachten en motivatieproblemen te kampen. Ze zijn ook vaker ziek en kijken meer  uit naar ander werk.

De Vlaamse Werkbaarheidsmonitor is een initiatief van de Vlaamse sociale partners en werd ontwikkeld door de Stichting Innovatie & Arbeid. De werkbaarheidsmeting 2016 kreeg de financiële steun van de Vlaamse minister bevoegd voor Werk. Alle informatie en onderzoeksresultaten vind je op www.werkbaarwerk.be.